© Marion de Kort – onderstaande informatie is afkomstig uit mijn boeken 'supervoeding van eigen bodem' (2014) en 'eetbare wilde planten, leer koken met de natuur' (2016). De informatie maakt tevens deel uit van de leerstof van de Wildpluk OPLEIDING Voeding & Medicijn uit de natuur.
In 2014 introduceerde ik, met mijn allereerste boekje, in de voedingswereld het begrip de ontbrekende beschermende voedingsstoffen.
Wat en wie zijn beschermende voedingsstoffen? Wanneer wordt een voedingsstof een beschermende voedingsstof genoemd en ook handig om te weten is welke voedingsstoffen behoren daartoe? En uiteraard wat bedoel ik met de kreet de ontbrekende beschermende voedingsstoffen.
Als eerste, het woord voedingsstoffen bestaat helemaal nog niet zo lang en dankt haar leven aan de industriële revolutie, die het begrip voedingsstoffen dankbaar tot een commerciële act maakte! Yep, die bekende revolutie van de mechanisatie, waardoor grootschalige productie mogelijk werd. Het was gedurende die revolutie dat de chemicus William Prout een classificatie voor de belangrijkste voedingsstoffen introduceerde: suikers, olieachtige stoffen en eiwit. De termen eiwitten, vetten en koolhydraten werden geboren. De chemicus Von Liebig haakte hierop in door de waarde van voedsel te bepalen aan de hand van de aan- of afwezigheid van deze voedingsstoffen. Later werden aan deze voedingsstoffen nog vitaminen en mineralen toegevoegd.
De grote winst van de eiwitten-vetten-koolhydraten ontdekking? Deze voedingsstoffen konden in de, juist geboren, industrie grootschalig worden geproduceerd; goedkope massaproductie = meer winst. Vrij rond lopende dieren werden ingeruild voor de vee-industrie (grootschalige productie van vlees, zuivel en eieren voor de benodigde eiwitten) en kleinschalige landbouw met zijn oergraan (koolhydraten) en oergroenten (vitaminen en mineralen) maakten plaats voor grootschalige landbouw op basis van kunstmest, pesticiden en zware landbouwmachines die de grond verdichten. De promotie van industriële producten is zo intens dat je jezelf bijna argwanend de vraag stelt, zijn ze nu echt zo belangrijk voor ons lichaam die eiwitten, vetten en koolhydraten? Ja, ze leveren het lichaam de benodigde brand- en bouwstoffen. Bouwstoffen heeft het lichaam nodig voor zijn groei en herstel en brandstoffen leveren de benodigde energie. Eveneens vitaminen en mineralen zijn onmisbaar voor de menselijke gezondheid. Deze tweede groep bevatten de genoemde beschermende voedingsstoffen: ze zorgen voor de goede werking van het lichaam en ze helpen ziekte te voorkomen.
Dankzij de industriële landbouw ‘verbeteringen’ (kunstmest, bestrijdingsmiddelen en plantenveredeling) waardoor monocultuur massaproductie mogelijk werd, holde de kwaliteit van onze groenten echter helaas op rasse schreden achteruit. Het gehalte aan mineralen, vitaminen en vooral ook van fytonutriënten in onze groenten daalden sinds de industriële revolutie pijlsnel!
Waar ze nog wel te vinden zijn? In de wilde plant, de oorspronkelijke oerouder van onze tegenwoordige groenten en fruit!
Waarom zijn die fytonutriënten zo belangrijk? Hoewel talrijke fytonutriënten in eetbare wilde planten ook als een beschermende voedingsstof functioneren, worden zij door de officiële voedingsrichtlijnen jammer genoeg niet als zodanig erkend. Het voedingscentrum geeft wel toe dat bepaalde fytonutriënten een gezondheidsbevorderend effect hebben. Tegelijk wordt echter gesteld dat het lichaam in principe ook zonder deze zogenoemde bioactieve stoffen kan: ‘Aangenomen wordt dat dezelfde functie of activiteit ook door andere voedingsstoffen kan worden vervuld. Het is ook mogelijk dat de betreffende functie of activiteit niet essentieel is voor de mens.’
De aanname dat ‘dezelfde functie of activiteit ook door andere voedingsstoffen kan worden vervuld’ is een onjuiste aanname! Evenals de suggestie dat ‘betreffende functie of activiteit niet essentieel is voor de mens’. Kijk bijvoorbeeld eens naar de potentie van eetbare bitterstoffen. De essentie van eetbare bitterstoffen is dat zij de spijsvertering stimuleren. Deze capaciteit van bitterstoffen is niet door andere voedingsstoffen te vervangen, wat bitterstoffen tot een essentiële beschermende voedingsstof maakt! Het ontbreken van bitter in de voeding leidt weliswaar niet onmiddellijk tot ziekte, maar op de lange termijn heeft een slechte vertering absoluut disbalans van de gezondheid tot gevolg! Onze tegenwoordige spijsvertering is massaal een luie spijsvertering omdat het bittertje volledig uit onze groenten is weggekweekt en bovendien de wilde plant uit onze voeding is verdwenen!
Ik noem de fytonutriënten die zich als een beschermende voedingsstof gedragen dan ook de ontbrekende beschermende voedingsstoffen: zij hebben een belangrijk aandeel in het goed functioneren van het menselijk lichaam en helpen ziekte te voorkomen. Talrijke fytonutriënten zijn zelfs een essentiële beschermende voedingsstof, aangezien zij niet te vervangen zijn door andere stoffen en evenmin kan het lichaam ze zelf aanmaken.
Fytonutriënten van wilde eetbare planten zijn dus niet alleen voor de plant een huisapotheek, veel van deze plantenstoffen zijn eveneens voor de menselijke gezondheid essentieel! Hoewel de voedingswetenschap deze plantenstoffen niet als dusdanig erkend, behoren ze te worden gecategoriseerd bij de beschermende voedingsstoffen: ze verrichten belangrijk werk in de preventieve zorg voor onze gezondheid! De natuur is onze dokter en supermarkt ineen!
